Yazılım varlık yönetimi bir diğer adıyla Software Asset Management (SAM) adıyla karşımıza çıkmaktadır. Yazılım varlık yönetimi amaç itibariyle yazılım lisans tedariki konusunda, kullanım ve dağıtımları ile alakalı kontrolleri sağlayarak otomatikleştirip giderlerden olabildiğince tasarruf etmeyi sağlamaktadır.
Dolayısıyla varlık yönetimi süreçleri içerisine dahil olunduğunda çeşitli teknik terimleri de beraberinde gelmektedir. Bahsi geçen teknik terimlere hakim olma ile birlikte hedeflenmiş olan yazılım varlık yönetimi hedefine daha hızlı bir şekilde ulaşılabilmektedir.
Ayrıca daha verimli bir şekilde sonuç almakta mümkündür. Bu süreçte bilinmesi gereken 25 yazılım varlık yönetimi teriminden sırayla bahsettik.
Yazılım Varlık Yönetimi Terimleri
1- Dataadapter Ve Data Connector
Anlam itibarıyla veri adaptörü ve veri konnektörü olarak söylenmektedir. İkisinin arasında bir takım farklılıklar bulunmaktadır. Data adapter kullanılması verilerin farklı sistemler ve veri tabanları içerisinde taşınması maksadıyla kullanılmaktadır.
Data connector ise iki farklı sistem ve uygulama arasındaki iletişimi sağlamakta olan aracı bir bileşene denmektedir. Yani verilerin bir sistemden diğerine aktarılma sürecinde iki sistemin birbiriyle etkileşime geçmesini sağlamaya yaramaktadır. Bir yandan da iki farklı sistem veya veri tabanını bağlamak için de kullanıldığı olmaktadır.
2- Keşif Aracı (Discovery Tool)
Yazılım varlık yönetimi terimleri arasında geçen bir diğer terim ise keşif aracı terimidir. Bu yazılım türünde işletme sahiplerinin potansiyel müşterilerini çözümleyebilmesi amacıyla veri toplaması ve topladığı verileri analiz etmesine yaramaktadır.
Keşif araçlarıyla birlikte işletmeler hedefledikleri kitleleri daha iyi anlamaktadır. Böylelikle müşteri sadakati kazandıkları gibi geri dönüş bakımından fazlasıyla kar sağlayacak kararlar da getirmelerine yardımcı olmaktadır.
3- Iaas – Hizmet Olarak Altyapı (Infrastructure as a Service)
IaaS denilen hizmet olarak altyapı terimi de bir tür bulut bilgi işlem hizmeti içerisinde yer alan kullanıcılara sunucular, depolama, ağlar ve yazılım gibi isteğe bağlı olan sanallaştırılmış bilgi işlem kaynaklarına erişimi sağlamaya denmektedir.
PaaS terimi ise hizmet olarak platform olarak karşımıza çıkmaktadır. SaaS terimi ise hizmet olarak yazılım şeklinde söylenebilir. PaaS ve SaaS bulut bilgi işlem hizmetleri arasında yer alan üç ana kategori içerisinde dahil edilmektedir.
4- Joiners, Movers ve Leavers (JML)
Kısaca JML olarak kodlanan Joiners, Movers ve Leavers terimi çalışmakta olan yaşam döngüsü içerisinde kilit noktanın BT varlık durumu ve sahipliğine bağlı olan insan kaynaklarıyla alakalı izleme sistemine denmektedir.
Yani JML bir şirketin kuruluş içerisindeki BT varlıkların işi al ma ve katılımdan çıkma hareketlerini yönetmesini sağlamaktadır. Çalışanların ise işe alınma sürecindeki transfer edilme ve şirketten ayrılma süreçlerindeki BT varlık takip sahipliğinin takibinin otomatik olarak yapılmasını sağlar.
5- Lisans Metrikleri (License Metric)
Yazılım lisanslarını kullanırken ölçülmede kullanılan sisteme lisans metriği terimi denmektedir. Lisans metrikleri yazılım lisanslaması konusunda oldukça büyük bir önem taşımaktadır. Ayrıca kuruluşlar konusundaki maliyetlerin ne kadar yazılım kullanıldığı konularında göstermektedir.
6-Lisans Optimizasyonu (License Optimization)
Lisans optimizasyonu terimi Bir kuruluşun en uygun maliyetli olan lisanslama seçeneklerini göstermektedir. Ek olarak yapılandırmalarını kullandırmada yazılım lisanslarını yönetme sürecini yön vermektedir.
Lisans sözleşmeleri analiz edilirken en iyi lisanslama seçenekleri belirlenip maliyet tasarrufu da en üst düzeye çekilmek istenirse lisans optimizasyonu uygulanır.
7- Bilgi Hasatlaması (License re-harvesting)
Mevcut olan bir yazılım lisansının alınması ve bu lisansı farklı bir amaç için yeniden kullanma uygulamasına bilgi lisans hesaplaması yöntemi denmektedir.
Lisansla hesaplaması ile birlikte yeni yazılım tekrardan geliştirilebilir ayrıca geliştirme esnasında zaman ve maliyetten de tasarruf edilebilir. Açık kaynaklı bir projeden lisans alınması ve o lisansın yeniden bir proje üzerinde kullanılarak veya mevcut olan bir kurumsal lisansın farklı bir uygulama kullanılmasını içerebilmektedir.
8-Aşırı Satın Alma (Over-Purchasing/Over-Licensed)
Belirli bir amaç itibariyle gerekli olan yazılım lisansından fazla lisans satın alma sürecinde kullanılmakta olan terime aşırı satın alma yazılım varlık yönetimi terimi denmektedir. Bir kuruluşun aynı yazılım paketi için birden daha fazla lisans satın aldığında ya da bir şirket yazılan lisanslarını toplu olarak satın alması durumlarında oluşabilmektedir.
9- PaaS – Hizmet Olarak Platform (Platform as a Service)
PaaS müşterinin uygulama koduna odaklamasını sağlamaktadır. Temel altyapı ise PaaS sağlayıcısı tarafından yönetimi yapılmaktadır. Müşteriler bir uygulamayı geliştirme ve başlatma aşamalarında oluşacak olan altyapıyı geliştirme ve bakımlarının karmaşık bir şekilde olmasını engelleyerek çalıştırılıp yönetilmesi için hizmet olarak platform terimi devreye girmektedir.
10- Özel Bulut (Private Cloud)
Tek bir kuruluş için bulut hizmeti çeşidine özel erişim sağlamaya yarayan özel bulut terimi bir çeşit bulut bilgi işlem modeli olarak geçmektedir.
İçerisinde daha çok özel bir ağ bulunarak bu kuruluşun bizzat kendisi veya 3. taraf sağlayıcı üzerinden yönetilmesine denmektedir. Genel bulut çözümleri ile böylelikle daha kişiselleştirilmiş ve de güvenilir bir hale getirilmiş olur. Özel bulutlar güvenilirliği bulundurmasının yanı sıra daha az maliyet verimliliğini kullanıcılara sağlar.
11- Lisans Sözleşmesi (Proof of License (aka License Entitlement of Proof of Entitlement))
Bir yazılım ürününde bulunan yasal mülkiyeti doğrulamaya yönelik sisteme adını veren terime lisans sözleşmesi terimi denmektedir. Kullanıcılar ürünlerin özellikleri ve güncellemeleri üzerinde erişme hakkına sahip olmasını kanıtlama maksadıyla kullanılmaktadır. Bir yazılım ürününü satan kişi tarafından düzenlenmekte olan ve kullanıcının yazılımı kullanma yetkisini sahip olduğunu gösteren belgeye denmektedir.
12- Genel Bulut (Public Cloud)
Genel bulut terimi bir kullanıcının bilgi işlem kaynaklarına internet erişimi olmaksızın da erişmesini sağlamakta ayrıca donanım, yazılım satın alma konusundaki bakım ihtiyacını da tamamen ortadan kaldırmaktadır. Bulut hizmetlerinin bir diğer adı genel bulut hizmetidir.
13- Ürün Kullanım Hakkı (Product Use Right (PUR))
Ürün kullanım hakları devam eden bir abonelik ücreti karşılığında veya tek seferlik bir ödeme durumlarında müşterilere verilmektedir. Bahsedilen bu hakları yazılım ve bulut hizmetleri ile ilişkilendirmek mümkündür. Ürün kullanım hakları kavramından anlaşılması gereken müşteriye bir ürünü veya hizmeti kullanıp erişme hakkını veren lisansa denmektedir.
14- SaaS Hizmet Olarak Yazılım (Software as a Service)
Bulutta bulunan uygulamalara kullanıcıların erişim sağlaması için hizmet olarak yazılım sağlama modeline ihtiyaç duymaktadır. Müşteriler uygulama üzerinden internete bağlanarak kolayca erişim sağlayabilmektedir.
15- SAM Yazılım Varlık Yönetimi (Software Asset Management)
Yazılım varlık yönetimi yazılım lisans sözleşmesine uygun olarak kullanılmasına olanak sağlığından dolayı yasal sorun oluşabilme riskini de azaltmaktadır.
Yazılım varlık yönetimi denilen bu terim donanım satın alınmalarının yönetilmesi ve izlenmesi, kuruluşların yazım yazılım lisanslarını sağlamak için kullanılmaktadır. Yazılım varlık yönetimi yazılım ve donanım konularının satın alma süreci ve elden çıkarmaya kadar oluşan sürecin yönetilmesini kapsamaktadır.
16- Stok Tutma Birimi (Stock Keeping Unit)
Harf ve sayıların kombinasyonundan oluşma belirlenmiş olan bir ürünü tanımlanmak için kullanılan koda denmektedir. Stok tutma birimi örneğin bir mağazanın ürünlerini takip etmek için kullanılan tanımlama koduna denmektedir.
17- Yazılım Lisans Denetimi (Software License Audit)
Yazılım ürünlerinin şirketlerde kullanılarak lisansların incelendiği sürece yazılım lisans denetimi denmektedir. Bahsedilen lisans denetimi şirketlerde kullanılan yazılı lisans sözleşmesinin şartları uygun olup olmadığını anlamak içindir.
18- Uyumluluk (Software License Compliance (Aka Compliance)
Yazılımların lisans kurallarını ve düzenlerine göre uygun olup olmamasını ölçen terime denmektedir.
19- Yazılım Lisans Yönetimi (Software License Management)
Lisans uyumluluğunun uygulanmasını içeren yazılım lisans yönetimi bir kuruluşta var olan yazılım lisanslarını izleme ve yönetmeye de yaramaktadır. Kuruluşların yazılımı doğru kullanması ve lisans sözleşmelerinde yer alan şartlara uyuması bakımından önemlidir.
20- Yazılım Normalleştirme (Software Normalization)
Yazılım normalleştirme yenilenen veri miktarını azaltırken veri tabanındaki bütünlük, performans ve doğruluk konularını iyileştirerek düzenleyen süreçtir.
21- Sunucu Topolojisi (Server Topology)
Sunucu, bilgisayar gibi ağ bileşenlerinin düzenlenmesine sunucu topolojisi denmektedir. Bileşenlerin birbiri arasındaki bağlantının kurulma ve aralarında oluşan veri akışının oluşmasını tanımlamaktadır.
22- Arttırma (True-Up)
Lisans ve abonelikleri güncellerken ve kullanmaya devam edebilmek için ödenecek olan fark ücretine arttırma ücreti denmektedir.
23- Eksik Satın Alma / Eksik Lisanslama (Under-Purchasing/ Under-Licensed)
Örneğin bir işletmenin kullanımlarını karşılamak üzere ürün veya hizmeti satın almadığı durumlara eksik satın alma veya eksik lisanslama denmektedir.
24- Sanal Makine (Virtual Machine)
İşletim sistemlerini mevcut donanımda çalıştırmaya ve gerçek makine yüklenmesine gerek kalmadan kullanılmasına izin veren programa sanal makine denmektedir.
25- XaaS
Hizmet ve ürünler bulut içerisinde barındırılarak kullanılan kadar ödenme fiyatlandırma yapısını ifade etmektedir. Anlam itibarıyla XaaS hizmet olarak her şey anlamına gelerek, müşterilere internet üzerinden sunulmakta olan çevrimiçi hizmetleri tanımlamak için kullanılmaktadır.